Al jaren geleden werd de noodklok geluid. In 2018 constateerde PISA al dat 24% van de Nederlandse jongeren het risico loopt om laaggeletterd het onderwijs te verlaten. En dat was niet de eerste waarschuwing. Al in de Staat van het Onderwijs 2004/2005 wees de Onderwijsinspectie op de teruglopende leesvaardigheden van leerlingen in het primair onderwijs. Ook nu weer krijgen de basisvaardigheden en de neerwaartse spiraal waar we in terecht zijn gekomen in Nederland weer volop de aandacht in de Staat van het Onderwijs 2022.
De minister heeft een masterplan basisvaardigheden aangekondigd waarmee met effectief bewezen lesmethodes de opgelopen lees-, schrijf- en rekenachterstanden worden ingelopen. Wij zijn ervan overtuigd dat een dergelijk plan de omvang (in tijd) moet krijgen van een Educatief Deltaplan en aan een aantal basisvoorwaarden moet voldoen om succesvol te worden.
- Langetermijn
Een probleem dat we al bijna 20 jaar niet onder controle krijgen is niet in een kabinetsperiode op te lossen. Hier is een meerjarige aanpak voor nodig, zoals ook de Inspectie van het Onderwijs aangeeft. Het zal minimaal 8 jaar duren voordat we structureel de dalende trend om kunnen zetten naar een stijgende trend. Het is een werk van lange adem. Stel wel heldere tussendoelen, en wees bereid de plannen indien nodig tussentijds bij te stellen. Zo ontstaat er een lonkend perspectief waar alle betrokkenen gezamenlijk naar toe werken.
- Alleen samen krijgen we de basis weer op orde
De basis weer op orde krijgen kan nooit op het bordje van één partij worden gelegd. Leraren, schoolleiders, bestuurders, gemeenten, methodeontwikkelaars, onderwijsadviseurs, politiek, overheid; allen hebben een rol en een verantwoordelijkheid. Een crisis als deze lossen we alleen op door een samenwerking met alle partijen, zowel publiek als privaat. Onder een stevige regie van de overheid en met meerjarige steun van de politiek. Stel daarbij kwaliteitseisen aan partijen die meewerken en spreek hen aan op hun verantwoordelijkheid. Meedoen is niet langer vrijblijvend.
- Commitment aan het einddoel
Er zijn grote verschillen in de kwaliteit van het taal- en rekenonderwijs op de verschillende scholen. Ongeacht de oorzaken hiervan (lerarentekort, kennis over effectieve interventies, etc) zijn in het Educatief Deltaplan dat door Onderwijsontwikkeling Nederland is opgesteld de verwachtingen van alle scholen uiteindelijk hetzelfde: commitment aan het einddoel. En het einddoel van dit Educatief Deltaplan is ambitieus: uiterlijk in het schooljaar 2032-2033 hebben alle basisscholen en scholen voor voortgezet onderwijs het onderwijs op het gebied van taal, lezen en rekenen zo ingericht dat alle leerlingen het fundamentele taal, lezen en rekenen niveau halen en daarbij zoveel mogelijk leerlingen het streefniveau (minimaal 65 procent van de leerlingen).
- De tijd van pilots is voorbij
“We weten wat werkt. De Inspectie van het Onderwijs noemt als voorbeeld de ‘a boost for teachers’-programma’s uit Zweden. Ook in onze branche zijn tal van voorbeelden van wat werkt,” aldus Margreet de Vries, directeur-bestuurder Onderwijsontwikkeling Nederland. “Pilots om dit uit te testen op een klein aantal scholen is onnodig tijdverlies. We kunnen vandaag beginnen en roepen de politiek dan ook op daadkracht te tonen. Start vandaag nog met een systematische aanpak op alle scholen. Niet iedere school is morgen klaar. Maar wachten met een verbeteraanpak is verloren tijd voor onze samenleving als geheel en benadeelt duizenden leerlingen iedere dag weer. Onacceptabel en onnodig.”
- Tot slot
“We zijn blij met de richting die de Inspectie van het Onderwijs geeft, met name met de focus op basisvaardigheden en de aandacht voor het versterken van de expertise van leraren en schoolleiders”, aldus Margreet. “Het verbeteren van de basisvaardigheden is geen quick fix, maar echt iets wat met een lange termijn aanpak samen met alle partijen in het onderwijsveld gedaan moet worden. We roepen iedereen op om de handen ineen te slaan en morgen nog te starten met de eerste stap naar verbetering!”
Mocht je met ons willen meedenken over ons Educatief Deltaplan, neem dan contact op via info@onderwijsontwikkeling.nl
