De Onderwijsraad publiceerde vandaag het rapport ‘Taal en rekenen in het vizier’. Op verzoek van de Tweede Kamer deed de Onderwijsraad onderzoek naar de vraag hoe het onderwijs de beheersing van taal en rekenen duurzaam te verbeteren.
Het is niet voor het eerst dat er aandacht is voor het niveau van taal en rekenen. De commissie Dijsselbloem uitte in 2008 acht al zorgen over met name taal- en rekenvaardigheden. Uit het PISA-onderzoek in 2009 kwam naar voren dat Nederland het relatief goed deed in de internationale peilingen, maar dat de prestaties langzaam daalden. In 2012 constateerde bureau McKinsey dat de kwaliteit van het onderwijs in het algemeen goed was, maar dat de kwaliteit al twintig jaar op hetzelfde niveau was blijven steken. In 2018 bleek uit het PISA-onderzoek dat 24% van de 15-jarigen het minimale niveau niet behaalt bij lezen en 16% bij wiskunde.
Het advies van de Onderwijsraad ligt in lijn met de visie van Onderwijsontwikkeling Nederland. Wij pleitten eerder voor een radicale keuze voor focus op het verbeteren van de taal- en rekenvaardigheden. De Onderwijsraad geeft aan dat de factoren die een rol spelen langdurig en in samenhang worden aangepakt, zoals de landelijke einddoelen en niveaus, de professionalisering, de kennisinfrastructuur, de lesmethoden en de startbekwaamheid van leraren. Daarnaast moeten alle betrokkenen deze opdracht in het vizier hebben en houden. Wij geloven in een systematische lange termijn aanpak waarin we het eens zijn over de gezamenlijke vereisten en samen met publieke en private partijen de handen ineenslaan om ambitieus en eendrachtig naar het einddoel toe te werken.
De Onderwijsraad doet in haar rapport vier aanbevelingen:
- Wees klip-en-klaar over de opdracht voor taal en rekenen
- Veranker taal en rekenen in andere vakken en leergebieden
- Stel hoge eisen aan het uitstroomniveau van taal en rekenen aan de lerarenopleidingen
- Versterk de kwaliteit van het professioneel handelen in het taal- en rekenonderwijs
In het rapport stipt de Onderwijsraad het belang van het stellen van heldere doelen en monitoring aan. Ook geeft de raad aan dat er binnen de school een cultuur moet zijn van gedeelde verantwoordelijkheid. Alle onderwijsprofessionals binnen de school werken aan de ontwikkeling van het taal en rekenniveau van de leerlingen. Deze schoolcultuur is essentieel is voor het inbedden van taal en rekenen in alle andere schoolvakken. Daarnaast moeten leraren blijvend professionaliseren in het taal- en rekenonderwijs. Schoolbestuurders en schoolleiders hebben de verantwoordelijkheid leraren hierin te stimuleren en te faciliteren, zodat wetenschappelijke kennis in de school terechtkomt.
Eind vorig jaar maakte het kabinet in coalitieakkoord bekend dat er een masterplan basisvaardigheden zal komen. Dit plan werd positief onthaald. Er zou met daadkracht gewerkt worden aan de basisvaardigheden met een integraal en structureel plan, waarbij de huidige infrastructuur in het onderwijsveld optimaal zal worden benut. Nu, bijna een jaar later, is hiervan nog weinig zichtbaar. Een écht masterplan is er niet. Wel een losse subsidieregeling voor een beperkt aantal scholen die hier ook nog eens alleen via een loting in aanmerking voor konden komen. Sommige scholen krijgen de mogelijkheid om begeleid te worden door een aantal mensen uit het onderwijs, die inmiddels gestart zijn in een basisteam onder de vlag van het ministerie van OCW. Tot dusver wordt de huidige infrastructuur waar onze branche onderdeel van uit maakt niet optimaal benut. Ook is niet duidelijk met welk doel de minister deze acties inzet. Op deze wijze is achteraf ook niet vast te stellen of de aanpak succesvol was. Bovendien is er nog geen plan voor structurele en continue professionalisering.
Met dit advies in hand heeft de minister nog veel huiswerk te doen om echt te komen tot een werkend masterplan. Wij roepen de minister op het advies van de Onderwijsraad ter harte te nemen en van het masterplan een integraal en structureel plan te maken. Een plan waarbij aandacht is voor de professionalisering, het vormgeven van een schoolcultuur van gedeelde verantwoordelijkheid en waarbij heldere doelen worden gesteld. Waarbij de reeds bestaande infrastructuur optimaal wordt benut, zodat we met het hele onderwijsveld werken aan dezelfde opdracht: de beheersing van taal en rekenen duurzaam verbeteren.
