Gisteren publiceerde de Inspectie van het Onderwijs de jaarlijkse Staat van het Onderwijs, een belangrijke graadmeter voor hoe het met ons onderwijs gesteld is. Onderwijsontwikkeling Nederland herkent zich in de zorgen die in het rapport worden geuit. Ook onderschrijven wij de oproep om samen te blijven werken aan een sterke basis voor álle leerlingen en studenten. Het rapport laat zien dat er stappen zijn gezet – bijvoorbeeld in het herstel van basisvaardigheden in het primair onderwijs – maar ook dat er hardnekkige uitdagingen blijven bestaan.
Focus op basisvaardigheden: positieve ontwikkelingen, maar nog altijd veel uitdagingen
De afgelopen jaren is er veel geïnvesteerd in het versterken van basisvaardigheden, en dat begint langzaam maar zeker resultaat op te leveren. Tegelijkertijd blijkt dat vooral in het voortgezet onderwijs en het middelbaar beroepsonderwijs nog winst te behalen is. Leerlingen en studenten met onvoldoende taal- en rekenvaardigheid verlaten het onderwijs met een kwetsbare startpositie op de arbeidsmarkt. Het vraagt blijvende inzet om de lijn van verbetering vast te houden. In het Educatief Deltaplan beschrijft Onderwijsontwikkeling Nederland een langetermijnstrategie voor een duurzame verbetering van de onderwijskwaliteit en basisvaardigheden.
Passend onderwijs vraagt om versterking van kwaliteit en regie
De inspectie signaleert opnieuw dat kinderen met extra ondersteuningsbehoeften te vaak tussen wal en schip vallen. Het ontbreken van een dekkend netwerk, de kwaliteit van begeleiding en de gebrekkige kwaliteitszorg vragen om actie. Onderwijsontwikkeling Nederland roept op tot meer regie op regionaal niveau, betere benutting van expertise én investeringen in deskundigheidsbevordering van onderwijsprofessionals. Onze leden staan klaar om die professionalisering te begeleiden.
Professionalisering leraren
De urgentie van gerichte professionalisering binnen het onderwijs wordt in het rapport wederom onderstreept. Leraren en schoolleiders ervaren te vaak een hoge werkdruk en te weinig professionele zeggenschap, terwijl een sterke professionele leercultuur en goede begeleiding cruciaal zijn om deze problemen aan te pakken. Zo’n leercultuur vraagt om betrokken leiderschap en structurele samenwerking. In onze podcastaflevering “Samen ten dienste van de startende leraar” gaan we hier met praktijkdeskundigen gedetailleerd op in.
Kansengelijkheid begint bij tijdig en passend aanbod
Het rapport toont wederom aan dat met name kinderen in kwetsbare posities niet of onvoldoende worden bereikt. Wij delen de zorgen over de lage effectiviteit van voorschoolse educatie in sommige gemeenten, en over de beperkte aansluiting van het beroepsonderwijs op de behoeften van laaggeletterde volwassenen en nieuwkomers. Het potentieel is er, maar zonder toegankelijke, doelgerichte begeleiding blijft het onbenut.
Samen verder bouwen
De Staat van het Onderwijs onderstreept het belang van samenwerking en gedeelde verantwoordelijkheid. Onze oproep om het kortetermijn-crisisdenken te verruilen voor een langetermijnvisie lijkt langzaam gehoor te vinden. Het Herstelplan Kwaliteit Funderend Onderwijs, dat dit jaar verschijnt, vormt daarin een belangrijk ijkpunt.
Interim directeur-bestuurder Denise van den Berg: “Onderwijs kan persoonlijke ontwikkeling en maatschappelijke vooruitgang met elkaar verbinden. We moeten blijven bouwen aan een duurzaam stelsel waarin alle talent tot bloei kan komen – vanuit ambitie, met oog voor verschillen en altijd in samenwerking. De indringende oproep van Alida Oppers om deze opdracht gezamenlijk op te pakken en elkaar scherp te houden, kan Onderwijsontwikkeling Nederland van harte ondersteunen”.
